Τι είναι μεταβολισμός
![By Fred the Oyster [CC BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)], via Wikimedia Commons](https://i0.wp.com/mindbodynutrition.gr/wp-content/uploads/2016/04/2000px-Metabolism_pathways_partly_labeled.svg.png?ssl=1)
Μεταβολικές διαδρομές – By Fred the Oyster [CC BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)], via Wikimedia Commons
Μεταβολισμός είναι η διαδικασία κατά την οποία παίρνουμε τον αέρα που αναπνέουμε, την τροφή που τρώμε, το νερό που πίνουμε και όλες τις άλλες ουσίες που εισέρχονται στο σώμα μας και τα μετουσιώνουμε όλα αυτά σε «καύσιμα» και σε «δομικά υλικά» που χρειάζεται το σώμα μας για να επιβιώσει, ενώ παράλληλα αδρανοποιούμε και αποβάλλουμε οτιδήποτε είναι άχρηστο ή τοξικό για τον οργανισμό μας. Ο αυστηρά επιστημονικός ορισμός θα ήταν «το σύνολο των χημικών ενώσεων και χημικών διεργασιών που λαμβάνουν χώρα μέσα στο σώμα μας».
Άρα, ο μεταβολισμός είναι κάτι καλό! Θέλουμε περισσότερο! Και, στην πραγματικότητα, η δύναμή μας να μεταβολίζουμε είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι πιστεύουμε, γιατί δεν υπάρχει μόνο ο βιολογικός μεταβολισμός, αλλά και ένας λιγότερο γνωστός: ο μεταβολισμός των συναισθημάτων.
Συναισθηματικός μεταβολισμός
Όταν κάτι μας συμβαίνει, παράγονται μέσα μας συναισθήματα. Συνήθως, τα συναισθήματα έρχονται και φεύγουν. Κάποιοι είμαστε περισσότερο συναισθηματικοί, κάποιοι λιγότερο. Κάποιοι έχουμε δυσκολία στο να ελέγξουμε τα συναισθήματά μας. Κάποιες φορές, τα συναισθήματά μας μάς καταβάλλουν. Άλλες φορές, αντανακλούν τις καλύτερές μας ποιότητες: τη φροντίδα μας, την αγάπη μας, τη συμπάθεια, τη συμπόνια, το κουράγιο, την πίστη μας.
Ο όρος «συναισθηματικός μεταβολισμός» περιλαμβάνει όλα τα συναισθήματα που παράγονται μέσα μας, από δικές μας σκέψεις ή από εξωτερικούς παράγοντες, καθώς και τα συναισθήματα των άλλων που προβάλλονται πάνω μας και τα εισπράττουμε. Όλα αυτά τα συναισθήματα θα πρέπει ο οργανισμός μας να τα επεξεργαστεί, όπως κάθε «τροφή» που λαμβάνουμε.
Ο συναισθηματικός μεταβολισμός είναι εκείνο το κομμάτι μας, το οποίο κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί προκειμένου να κρατήσει εκείνα τα συναισθήματα που μας θρέφουν, ενώ παράλληλα καταπολεμά εκείνα τα συναισθήματα που μας καταβάλλουν. Με άλλα λόγια, τα συναισθήματά μας θα πρέπει να τα επεξεργαζόμαστε, να τα χωνεύουμε, να τα αφομοιώνουμε και, οτιδήποτε δεν μας θρέφει, να το αποβάλλουμε.
Έχετε αισθανθεί ποτέ μέσα στην ψυχή σας κολλημένοι, μπουκωμένοι, παγωμένοι ή δεμένοι; Αυτός είναι ο συναισθηματικός μεταβολισμός μας, όταν έχει… «δυσπεψία». Έχετε δεχτεί ποτέ άδικη κριτική ή έχετε εκτεθεί στο θυμό κάποιου άλλου και φύγατε από το περιστατικό αυτό αισθανόμενοι μέσα σας σοκαρισμένοι ή τραυματισμένοι; Ο συναισθηματικός μεταβολισμός μας έχει κακοποιηθεί, όπως το στομάχι μας μετά από χαλασμένο φαγητό.
Από την άλλη, έχετε ζήσει στιγμές όπου αισθάνεστε ότι όλα πάνε καλά, τα άστρα έχουν ευθυγραμμιστεί για εσάς, είχατε εξαιρετική διάθεση και τίποτα δεν θα μπορούσε να τη χαλάσει; Εκεί ο μεταβολισμός μας διαπρέπει, είναι στα υψηλότερα επίπεδα απόδοσης.
Μόρια συναισθήματος
Σεροτονίνη – By Ben Mills – Own work, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14583974
Το θέμα είναι το εξής. Είναι εξίσου σημαντικό να προσέχουμε και να φροντίζουμε τον συναισθηματικό μεταβολισμό μας, όσο είναι σημαντικό να προσέχουμε και να φροντίζουμε τον διατροφικό μεταβολισμό μας. Και οι δύο είναι απαραίτητοι. Κατά την έννοια αυτή, θα πρέπει να μετατρέψουμε τον συναισθηματικό μεταβολισμό μας σε μια ενσυνείδητη διαδικασία. Όπως προσέχουμε τη διατροφή μας και διαλέγουμε το τι τρώμε, έτσι αντίστοιχα θα πρέπει να μάθουμε πώς να διαχειριζόμαστε και να επεξεργαζόμαστε τα συναισθήματά μας και την πορεία που ακολουθούν μέσα μας.
Και αυτή δεν είναι απλά άλλη μια πιθανώς χρήσιμη θεωρητική ιδέα «νέας εποχής». Όταν η μεγάλη Αμερικανίδα νευρολόγος και φαρμακολόγος Candace Pert έγραψε το βιβλίο «Μόρια συναισθήματος» (Molecules of Emotion), έφερε τα πάνω κάτω στη νευρολογία. Μέσω της εργασίας της, απέδειξε ότι κάθε σκέψη και κάθε συναίσθημά μας συσχετίζεται με αντίστοιχες χημικές ενώσεις μέσα στο σώμα μας. Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά; Είμαστε βιοχημικά όντα. Αυτό που έχει σημασία εδώ, είναι ότι όλες οι χημικές ενώσεις που υπάρχουν στο σώμα, συμμετέχουν στη συνολική διεργασία του μεταβολισμού. Ορισμένα χαρακτηριστικά μόρια που έχουν σχέση με τα συναισθήματα είναι η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη, η φαινυλαιθυλαμίνη (PEA), η οξυτοκίνη, τα οιστρογόνα, η τεστοστερόνη, η ακετυλοχολίνη, οι ενδορφίνες, οι εγκεφαλίνες, καθώς και μια μακρά σειρά πεπτιδικών μορίων που περιμένουν ακόμα να ανακαλυφθούν.
Συναισθήματα που μας θρέφουν, συναισθήματα που αποβάλλουμε
Όταν τρώμε αυτό που θα λέγαμε βιολογική τροφή, δηλαδή κανονικό φαγητό, ο οργανισμός μας επεξεργάζεται αυτή την τροφή και από ένα μέρος αυτής κρατάει ό,τι χρειάζεται για δομικό υλικό προκειμένου να αναπλάσει και να αναπτύξει το σώμα μας, από ένα άλλο μέρος κρατάει ό,τι χρειάζεται για ενέργεια, προκειμένου να συνεχίσει να λειτουργεί και οτιδήποτε περισσεύει ή δεν μπορεί να το χρησιμοποιήσει, το αποβάλλει.
Με παρόμοιο τρόπο δουλεύει και ο μεταβολισμός των συναισθημάτων· κάποια μέρη τους μας θρέφουν, κάποια μας δίνουν δύναμη να συνεχίσουμε, κάποια πρέπει να κάνουν τον κύκλο τους και να τα αποβάλλουμε. Πολλές φορές όμως, κρατάμε μέσα μας τα συναισθήματά μας, χωρίς να τα επεξεργαζόμαστε· ειδικά εάν πρόκειται για συναισθήματα που συνήθως έχουμε την τάση να απωθούμε, όπως οργή, κατάθλιψη, πόνος, φόβος, θλίψη ή απογοήτευση. Παραδόξως, μερικές φορές επιλέγουμε να συγκαλύψουμε και συναισθήματα όπως η αγάπη, η επιθυμία και η τρυφερότητα, επειδή, κατά βάθος, μας τρομάζουν.
Όταν κρατάμε μέσα μας τα συναισθήματά μας ανέκφραστα (ανεπεξέργαστα, αχώνευτα), το αποτέλεσμα είναι να φτάνουμε σε μια κατάσταση σύγκρουσης μεταξύ του εσωτερικού εαυτού μας που αισθάνεται και απαιτεί να εκφραστεί και του εξωτερικού που προσπαθεί να αποφύγει τη δύσκολη κατάσταση, κουκουλώνει τα συναισθήματα και συμπεριφέρεται προς τα έξω με τρόπο που δεν μας εκφράζει αυθεντικά. Αυτή η εσωτερική σύγκρουση δημιουργεί αφόρητη πίεση που ψάχνει για εκτόνωση. Έχουμε δηλαδή μέσα μας μπλοκαρισμένα συναισθήματα που είτε δεν μπορούμε, είτε δεν ξέρουμε πώς, είτε δεν θέλουμε να εκφράσουμε, να εξωτερικεύσουμε ή ακόμα ούτε καν να παραδεχτούμε στον εαυτό μας ότι τα έχουμε. Για να απαλύνουμε την πίεση, ψάχνουμε συνειδητά ή ασυναίσθητα να βρούμε κάτι για να την απαλύνουμε, ίσως κάτι που θα μας αποσπάσει την προσοχή, που θα μας απομακρύνει από τη δυσάρεστη κατάσταση, κάτι που μας είναι γνώριμο και οικείο ως προς τη θαλπωρή και την αίσθηση ευχαρίστησης που μας προσφέρει. Για παράδειγμα, ένα τέτοιο «κάτι», για πολλούς από εμάς είναι το φαγητό.
Συναισθηματικός μεταβολισμός για καλύτερη υγεία
Υγιής μεταβολισμός των συναισθημάτων σημαίνει να βιώνουμε τα συναισθήματά μας. Αυτό δεν συνεπάγεται ότι πρέπει σώνει και καλά να αντιδρούμε άκριτα και παρορμητικά σε οτιδήποτε μας συμβαίνει και σε οτιδήποτε αισθανόμαστε. Όταν όμως ένα συναίσθημά μας το βιώνουμε, τότε αυτό κάνει τον κύκλο του μέσα μας· μαθαίνουμε από αυτό, ωριμάζουμε, θρεφόμαστε από αυτό, αν έχει κάτι να μας δώσει και στο τέλος μας αποχαιρετά και μας αφήνει.
Το να κρατάμε μέσα μας απωθημένα συναισθήματα προκαλεί στον οργανισμό στρες. Όχι μόνο σε συναισθηματικό ή ψυχολογικό επίπεδο, αλλά και σε καθαρά σωματικό. Και το στρες φέρνει τα γνωστά μας αποτελέσματα, σε σχέση με κορτιζόλη, ινσουλίνη, ενεργοποίηση μηχανισμών άμυνας του οργανισμού, αποθήκευση λίπους, απώλεια μυικής μάζας, δυσκολία στην πέψη, εμφάνιση σωματικών συμπτωμάτων. Το βαρύ σώμα μας, η αίσθηση έλλειψης ενέργειας και η αίσθηση τελμάτωσης, αντικατοπτρίζει με μεγάλη ακρίβεια το βάρος που κουβαλάει η ψυχή μας και την τελμάτωση που αισθάνεται.
Για πολλούς ανθρώπους, το τσιμπολόγημα, η αδηφαγία, ακόμα και αυτή η τρομακτική και συναρπαστική εμπειρία που λέγεται «συναισθηματική υπερφαγία», είναι απλά η σωματοποίηση των συναισθημάτων που προσπαθούν να μας τραβήξουν την προσοχή και να βγουν στην επιφάνεια για να τα δούμε επιτέλους, να τα αναγνωρίσουμε και να τα βιώσουμε. Και αφού τα ίδια δεν μπορούν να μας τραβήξουν την προσοχή, μας προκαλούν σωματικά συμπτώματα, μήπως και έτσι αποφασίσουμε να κάνουμε κάτι.
Αυτή η προσοχή, η αναγνώριση και η αποδοχή, το καλωσόρισμα, είναι και το φάρμακο. Ας αρχίσουμε να νιώθουμε τα συναισθήματά μας. Ας είμαστε δίκαιοι και φιλόξενοι απέναντί τους. Ας νιώσουμε τι υπάρχει από κάτω τους. Ας ακούσουμε αυτό που έχουν να μας πουν. Ας τα αφήσουμε να περάσουν ανεμπόδιστα πάνω από το σώμα μας, να μας δημιουργήσουν τις αισθήσεις και τα συμπτώματα που θα μας βοηθήσουν να τα βιώσουμε. Ας εντοπίσουμε ακριβώς πού στο σώμα μας τα αισθανόμαστε. Ας μείνουμε με τη σωματική αίσθηση αυτών των συναισθημάτων, ας χαλαρώσουμε και ας κάνουμε βουτιά μέσα τους, χωρίς τα πολεμάμε, χωρίς να προσπαθούμε να τα κρύψουμε, χωρίς να υποκρινόμαστε ότι δεν υπάρχουν. Ας είμαστε ενσυνείδητα παρόντες. Ας τους δώσουμε αξία και δικαίωση, εκφράζοντάς τα, ώστε να κάνουν τον φυσιολογικό τους κύκλο.
Το αποτέλεσμα θα είναι ένας πολύ καλύτερος συναισθηματικός μεταβολισμός και, τελικά, μια πολύ πιο υγιής και ευτυχισμένη σχέση με το φαγητό, την τροφή και το σώμα μας.
Η προσωπική συμβουλευτική υποστήριξη στην ψυχολογία της διατροφής (Eating Psychology Coaching) είναι μια συναρπαστική και καινοτόμος προσέγγιση που αντιμετωπίζει με αποτελεσματικότητα θέματα βάρους, αδηφαγίας (binge eating), υπερφαγίας (overeating), συναισθηματικής υπερφαγίας (emotional eating), προκλήσεις σε σχέση με την προσωπική εικόνα που έχουμε για το σώμα μας (body image), τις αιώνιες, ατελείωτες και επαναλαμβανόμενες δίαιτες (yo-yo dieting), καθώς και ποικιλία ζητημάτων υγείας και σωματικών συμπτωμάτων που σχετίζονται με τη διατροφή, όπως η λειτουργία της πέψης, η αίσθηση κόπωσης, η πεσμένη ή ευμετάβλητη διάθεση, η λειτουργία του ανοσοποιητικού και άλλα.
- Αστακός και προσωπική ανάπτυξη - 17/11/2018
- Απόλυτη ευθύνη για τη ζωή μας - 02/11/2018
- Αλήθεια, Άποψη, Πεποίθηση και Χρησιμότητα - 15/10/2018